Πάσχωωωωωωω!!!!!!!!!!

Στη σημερινή ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ο Πάσχος Μανδραβέλης (Π.Μ.), δημοσιεύει ένα αποκαλυπτικό άρθρο, με τον βαρύγδουπο τίτλο "Περί της φύσεως του συντηρητισμού".

Αποκαλυπτικό είπα;

Εεεε, ναι. Γιατί αποτυγχάνει παταγωδώς να εξερευνήσει την φύση του συντηρητισμού, αλλά αναπόφευκτα αποκαλύπτει την αντίληψη - και την πρόθεση - του συγγραφέα.

Για να μην αδικήσουμε τον Π.Μ., ας δούμε σε ποιό σημείο αγγίζει (απλώς αγγίζει) τις διαπιστώσεις της επιστημονικής κοινότητας:

- Πράγματι, όπως φαίνεται να υπονοεί, ο συντηρητισμός είναι στην φύση κάθε συστήματος.

Εδώ - προς το παρόν - αφήνουμε τον Π.Μ.


Ορισμός:
Ένα σύστημα, είναι ένα δίκτυο από αλληλεπιδρώσες μεταβλητές.


Περιβάλλον:
Οι μεταβλητές αυτές, κινούνται μεταξύ ορισμένων ορίων που προσιδιάζουν στο σύστημα.
Η σχέση ενός συστήματος με το περιβάλλον του, είναι σχέση διαταραχής.
Το περιβάλλον, προκαλεί διαταραχές στο σύστημα και το σύστημα, αναπροσαρμόζεται με έναν μόνο στόχο: να διατηρήσει τις βασικές μεταβλητές του σταθερές (εντός των ορίων).

Κοινωνικά και ψυχικά συστήματα:
Η βασικότερη μεταβλητή, στα ανθρώπινα συστήματα, είναι η ταυτότητα. Αυτή είναι η βασική μεταβλητή που πρέπει να παραμένει αναλλοίωτη, προκειμένου το σύστημα να συνεχίζει να υφίσταται ως ολότητα.

Αλλαγές για να αποφευχθεί η αλλαγή:
Σε κάθε διαταραχή που το περιβάλλον προκαλεί, το σύστημα ανταποκρίνεται με κάποια δική του αλλαγή. Στην περίπτωση αυτή, έχουμε μορφογένεση.
Αλλιώς, το σύστημα καταρρέει κι από τα συστατικά του, μπορεί να αναδυθεί ένα νέο, με άλλη ταυτότητα (π.χ. Σοβ. Ένωση->Ρωσία). Σ' αυτή την περίπτωση, έχουμε οντογένεση.
Η περίπτωση που το περιβάλλον αλλάζει και το σύστημα παραμένει αναλλοίωτο, ΔΕΝ έχει παρατηρηθεί πουθενά.

Διάδραση:
Αν το σύστημα είναι σύστημα (βλ. ορισμό), το ίδιο είναι και το περιβάλλον του. Το σύστημα, αποτελεί το περιβάλλον του περιβάλλοντός του. Έπεται ότι, η αλλαγή στο σύστημα, πυροδοτεί αλλαγές και στο περιβάλλον.

Έλεγχος:
Για λόγους που δεν θα αναλύσω εδώ για να μην γίνει βιβλίο, η διαταραχή από το περιβάλλον στο σύστημα, πυροδοτεί μεν αλλαγή, αλλά δεν μπορεί να την προσδιορίσει: το σύστημα αλλάζει με τον τρόπο που το ίδιο επιλέγει, προκειμένου να προστατεύσει όσα το ίδιο θεωρεί ότι δεν πρέπει να αλλάξουν.

Πίσω, στις πάσχουσες απόψεις του Πάσχου Μανδραβέλη:

"Το πρόβλημα όμως των συντηρητικών είναι το ίδιο με των δεινοσαύρων. Πολλές φορές οι συνθήκες αλλάζουν ραγδαία και η προσαρμογή είναι η μόνη εναλλακτική λύση έναντι της εξαφάνισης. Η προσαρμογή, βέβαια, δεν είναι εύκολη διαδικασία και η βιοϊστορία δείχνει ότι συντριπτικά περισσότεροι οργανισμοί απέτυχαν από εκείνους που επέτυχαν. Είναι φυσικό: χρειάστηκαν χιλιάδες γενιές για να βγάλει κάποιος φολίδες και δεν μπορεί σε διάστημα λίγων χρόνων να τις μετατρέψει σε τρίχωμα επειδή έπεσε ένας μετεωρίτης. Κατά τον ίδιο τρόπο δεν μπορεί κάποιος να αλλάξει συσσωρευμένη θεωρία ετών, επειδή έπεσε το Τείχος του Βερολίνου".

Εδώ λοιπόν, φαίνεται να λέει τα ίδια, που γράφηκαν παραπάνω. Αλλά - με τίποτα - δεν είναι έτσι:

Ο μετεωρίτης που πέφτει, είναι ένα φυσικό φαινόμενο, μια διαταραχή του φυσικού (εδώ και του κοσμικού) περιβάλλοντος. Το ίδιο οι σεισμοί, οι καταποντισμοί, τα ηφαίστεια κτλ.
Το Τείχος του Βερολίνου που πέφτει, είναι μια διαταραχή του κοινωνικού περιβάλλοντος, κι έτσι, είναι πολύ διαφορετικό έως τελείως άσχετο.

Και να γιατί:

Οι άνθρωποι, έχουν την δυνατότητα να διαδράσουν με το κοινωνικό περιβάλλον.
Δηλαδή, να του παρουσιάσουν διαταραχές προσπαθώντας να το στρέψουν σε κατεύθυνση που για αυτούς είναι συναφής, απλούστερα: να αλλάξουν την κοινωνία, φέρνοντάς την στα μέτρα τους, στο νόημά τους.
Γιατί, έκαστος των ανθρώπων αλλά και η κοινωνία, διακρίνονται από αυτογνωσία: έχουν ταυτότητα και εννοούν να την διατηρήσουν (συντηρητισμός).

Προσωπικά φρονώ ότι, ούτε ο μετεωρίτης ούτε οι δεινόσαυροι είχαν κάποια αυτογνωσία. Ήταν λοιπόν αδύνατο να διαδράσουν με τους όρους της συναινετικής συμπόρευσης. Ήταν αδύνατη η συνεξέλιξη των δεινοσαύρων, με το φυσικό περιβάλλον.

Ο Π.Μ., με μια βαρέως πάσχουσα επιχειρηματολογία, προσπαθεί να πει οι Έλληνες (ή όποιο άλλοι) είναι ανάλογο των δεινοσαύρων και η παγκοσμιοποίηση ανάλογο του μετεωρίτη. Ότι το ανθρώπινο περιβάλλον (η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία), είναι το περιέχον, και εμείς το πλήρωμα.
Ένα κουτί που αλλάζει και μεις μέσα του που πρέπει να προσαρμοζόμαστε ώστε να επιβιώσουμε. Δηλαδή κάτι σαν σαρδέλες σε κονσέρβα...
Αλλιώς: ο Π.Μ. πηδάει σαν ευτυχές λαγουδάκι πάνω από τη διάκριση φυσικό φαινόμενο/κοινωνικό φαινόμενο και κάνει ότι δεν το βλέπει (αν πράγματι δεν το βλέπει, κακώς γράφει!!).

Η αντίληψη αυτή, είναι βαθύτατα συντηρητική. Προσπαθώντας να χτυπήσει τον συντηρητισμό, ο Π.Μ. δεν τον αμφισβητεί στην ουσία, παρά μόνον ως προς τα πλαίσια: αντί του "Έλληνας", προτείνει το "παγκόσμιος πολίτης" με όλα τα συμπαρομαρτούντα.
Αλλά αυτό, είναι αλλαγή διάκρισης και μόνον.

ΔΕΝ είναι αλλαγή του συστήματος διακρίσεων.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ο Π.Μ., προσπαθεί να πει ότι πρέπει να υιοθετούμε τα συστήματα διακρίσεων που προτείνει το περιβάλλον, όποια είναι αυτά, προϋποθέτωντας την ανικανότητά μας να διαδράσουμε με το περιβάλλον αυτό και να προτείνουμε δικά μας συστήματα διακρίσεων. Πιο απλά: πρέπει να προσαρμοστούμε στις αξίες που το περιβάλλον προτείνει (το περιβάλλον που ο Μανδραβέλης θεωρεί->ΗΠΑ) όποιες κι αν είναι αυτές.

Ο Π.Μ. λοιπόν, είναι βαθύτατα συντηρητικός, ακριβώς γιατί προτείνει να συντηρήσουμε την βασική διάκριση που πάνω της στηρίζεται η αυταρχική κοινωνία απαράλλακτη:

Προσαρμόσου να μη σε πάρει ο διάολος!!
(Διάκριση: Προσαρμοσμένος - Απροσάρμοστος)

Αυτή η επιταγή, έχει το εξής χαρακτηριστικό: προσπαθεί να διασφαλίσει την δημιουργία τετριμμένων συστημάτων. Να αποφύγει το απρόβλεπτο, το παράδοξο, το αλλόδοξο. Να αποφύγει δηλαδή την διαταραχή σε μια εξελισσόμενη διεργασία: να αποφύγει την αλλαγή της διαταραχής.
Πολύ απλά: μη μου χαλάς το μαγαζί που τόχω βάλει σε μια σειρά και δουλεύει!!!

Η προσπάθεια αυτή του Π.Μ., είναι προφανώς άνευ σημασίας. Οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες όσο ένα σύστημα είναι ζωντανό (και πάλι δεν θα εξηγήσω το γιατί). Άρα, και το περιβάλλον μας αλλάζει εξαιτίας μας.
Προτροπές όπως του Π.Μ., έχουν το εξής πρόβλημα: μας καλούν να δεχθούμε το προτεινόμενο μέλλον σαν να είναι κάτι αναπόφευκτο (μετεωρίτης). Θεωρώ ότι, θάπρεπε να μας καλούν να αντιπροτείνουμε το δικό μας μέλλον, αυτό που για μας έχει νόημα.

Όπως λέει ο Heinz von Foerster, είναι ανάγκη να προσλαμβάνουμε συνέχεια ένα άλλο μέλλον, δηλαδή το μόνο μέλλον: αν το μέλλον δεν είναι άλλο από το παρόν, τότε είναι παρόν.
Το μέλλον βέβαια ποτέ δεν έρχεται: ζούμε πάντα το παρόν. Και η διάκριση ενός εναλλακτικού μέλλοντος, είναι ο τρόπος για να ενεργήσουμε στο παρόν. Ενός μέλλοντος συνεξέλιξης - με αλληλοδιαμόρφωση συστημάτων - περιβάλλοντος.

Αν ΔΕΝ μπορούμε να διακρίνουμε το μέλλον που θέλουμε, δεν ξέρουμε πως να ενεργήσουμε ΤΩΡΑ.

if we can't perceive,
we can't perceive of the future
and thus, we don't know how to act now.

[Heinz von Foerster, 1971: Perception of the Future and the Future of Perception].