Erdogan

Πριν από 15 περίπου χρόνια, σε μια εκδήλωση που είχε κάνει η ομάδα ευρωβουλευτών του ΠΑΣΟΚ, το θέμα ήταν "Η προοπτική της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση".
Τότε ακόμα, δούλευα σαν δημοσιογράφος.

Σε μια παρέμβασή μου εκεί, προσπάθησα να εξηγήσω ότι ο εκδημοκρατισμός της Τουρκίας ήταν κάτι μάλλον αδύνατο: το να ζητάς από κεμαλικό καθεστώς να εκδημοκρατιστεί, ισοδυναμούσε με αυτοκτονία, κι ήταν τουλάχιστον αφελές από την πλευρά μας να έχουμε την απαίτηση να αυτοκτονήσουν για να υπηρετηθούν οι δικές μας ευαισθησίες.
Είχα πει τότε ότι, "μόνο το τουρκικό ισλαμικό κίνημα - που δεν έχει σχέση με εκείνο της Αλγερίας π.χ. - μπορεί να εκδημοκρατίσει τη χώρα αυτή, κι αυτό γιατί από τη φύση του βρίσκεται σε αντιπαράθεση με το κεμαλικό κράτος". Και ζήτησα από την ευρωομάδα του ΠΑΣΟΚ, να βγάλει στην Ευρώπη στέλεχη του κινήματος, όπως ο τότε δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Tayip Erdogan.

Τι το 'θελα;
Κάποιοι εξ επαγγέλματος υπερασπιστές της "ελληνοτουρκικής φιλίας - αγάπες - λουλούδια - φιλάκια - κλπ.", έγιναν έξαλλοι. Οι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ είπαν ότι ήταν "ενδιαφέρουσα ιδέα" (κν. "χέσε μας Heinz με τις ανοησίες σου", αλλά στο πιο ευγενικό). Και κάποιοι δημοσιογράφοι (...συνάδελφοι μπρρρρ....) έγραψαν στη ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ ότι κάποιος (ο γράφων) είπε "το και το" και "δεν βρέθηκε ούτε ένας ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ να τον βάλει στη θέση του, ίσως επειδή κι οι ιδιοι ήταν μαθημένοι στην εξουσία των αγιατολάδων" (εννοούσαν μάλλον τον Ανδρέα Παπανδρέου).
Ο δε Γιάννης Τζανετάκος (αξιοπρεπέστατος και σεβαστός εν γένει), μου επεσήμανε ότι "πρόκειται για μια θρησκεία με την οποία βρισκόμαστε σε πόλεμο" (μου κάθησε το ντολμαδάκι στο λαιμό από την έκπληξή και πήγα να ψοφήσω - ακόμα το θυμάμαι!!!).

Διατήρησα αταλάντευτα την ίδια γνώμη μέχρι σήμερα. Βέβαια, δεν είχα καμιά ...επιφοίτηση. Απλώς, έκανα τον κόπο να διαβάσω: όσα κείμενα του Μουσταφά Κεμάλ βρήκα (για να καταλάβω πως σκέφτεται το καθεστώς), την φιλολογία γύρω από τους Οθωμανούς (που τόσο απεχθάνονται οι κεμαλιστές), και φυσικά τα σχετικά με την τύχη του Ελληνισμού στη Μικρασία. Και παρακολουθούσα αδιάλειπτα τις ειδήσεις, μικρές ή μεγάλες, αναλύσεις, όλα τελοσπάντων.... Το ίδιο κάνω και τώρα.
Και συνειδητοποίησα ότι, η μοναδική δύναμη που είχε άμεσο συμφέρον να εκδημοκρατιστεί βαθιά η Τουρκία, ήταν το Ισλάμ. Απαξιωμένοι και κυνηγημένοι από τους εθνικιστές, κίνημα με κομματική κοινωνική πολιτική (φούρνους για τους φτωχούς, νοσοκομεία, ακόμα και δικό τους σύλλογο βιομηχάνων), συντηρητικοί ναι, αλλά όχι και έξαλλοι φονιάδες όπως οι κεμαλιστές, ήταν οι μοναδικοί που μπορούσαν - λόγω μαζικότητας - να σπρώξουν στη άκρη το βαθύ κράτος.

Τελευταίες ειδήσεις:

• Λειτουργεί πλέον 24ωρος κρατικός ραδιοφωνικός στην κουρδική γλώσσα. Πρίν 15 χρόνια "δεν υπήρχε κουρδικό έθνος, ήταν ορεσίβιοι Τούρκοι, η κουρδική γλώσσα ήταν απλώς τουρκική διάλεκτος".
• 28,000 Τούρκοι πολίτες έχουν υπογράψει κείμενο που ζητά την αναγνώριση της γεονοκτονίας των Αρμενιών. Ο εισαγγελέας τους παρέπεμψε, το δικαστήριο τους αθώωσε.
• Ο Erdogan έσωσε την τιμή της Ευρώπης (αν είναι δυνατόν!!!) στο Νταβός, λέγοντας απλώς αυτά που κάθε οπαδός του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού όφειλε να πει.
• Η υπόθεση Ergenekon συνεχίζει να ξηλώνει τους σκοτεινούς μηχανισμούς (το "βαθύ κράτος").
  

Παρόλ' αυτά, η καχυποψία εναντίον των Τουρκών ισλαμιστών καλά κρατεί. Τι να πει κανείς;
Η μεθοδολογική ασχετοσύνη στη γηραιά ήπειρο, όπου επικρατούν οι φαντασιώσεις μας έναντι των γεγονότων, θερίζει....

Δείτε επίσης την ανάλογη ανάλυση του Vrennus.

Αν η Χαμάς είχε F-16...

Οι σχέσεις, μπορούν γενικά να μοιραστούν σε δυο κατηγορίες: συμμετρικές και συμπληρωματικές.

Συμμετρική σχέση: τραβάω μαχαίρι - ψάχνεις για όπλο.
Συμπληρωματική σχέση: τραβάω μαχαίρι - ψάχνεις για πανοπλία.

Σχέσεις του ενός ή του άλλου τύπου, μπορούν να εντοπιστούν παντού γύρω μας. Και δεν υπάρχει κάποια εγγύηση ότι οι σχέσεις παγιώνονται στον ένα από του δυο τύπους. Για παράδειγμα, μια ερωτική σχέση μπορεί να είναι συμμετρική, κι όταν ο ένας από δυο παραπατάει και βάζει τη σχέση σε κίνδυνο με οποιονδήποτε τρόπο, ο άλλος μπορεί να λειτουργήσει συμμετρικά ή συμπληρωματικά, ανάλογα με τη στιγμή και το νόημα που ο ίδιος παράγει.
Τέτοιες ευέλικτες σχέσεις, χαρακτηρίζονται συνήθως "ισότιμες και λειτουργικές".

Αλλά η λέξη "σχέση" (όταν σηματοδοτεί μια δομή) αναπόδραστα υπονοεί μιαν ιστορία. Υπονοεί τη μνήμη: τη μνήμη του ενός, τη μνήμη του άλλου, τη μνήμη της δυάδας απέναντι στο περιβάλλον της. Έτσι, αν ο ένας από τους δυο αποφασίσει να αντιδράσει με τον τρόπο x απέναντι στον άλλο, σημαίνει ότι υπάρχει ένα παρελθόν (μνήμη), που τον ωθεί προς τα εκεί.
Το αν το παρελθόν αυτό είναι "πραγματικό" ή αν ερμηνεύεται "σωστά", μικρή σημασία έχει: "if people define situations as real, then they are real at their consequences" (το θεώρημα του Thomas).

Στην περίπτωση Ισραήλ/Παλαιστίνιοι, η σχέση φαίνεται να είναι συμμετρική καταρχήν. Και οι δυο πλευρές, επιδιώκουν την δημιουργία πληγμάτων η μια στην άλλη, σε έναν συνεχή κύκλο αναπαραγωγής του ίδιου προτύπου (pattern). Κι έτσι η σχέση αυτή αυτοαναπαράγεται με μια βαθιά συντηρητική ποιότητα. Οι πάντες κάνουν τα πάντα για να μην σπάσει ο κύκλος της αυτοαναπαραγωγής.
Κάθε φορά που μια από τις δυο πλευρές τείνει προς την μετριοπάθεια, τότε τα λεγόμενα "ακραία στοιχεία" φαίνεται να επικρατούν στην άλλη πλευρά. Εκδήλωση αυτού του φαινομένου, ήταν η δολοφονία του Yitzhak Rabin από "φανατικούς σιωνιστές". Το ίδιο είναι και οι διαδοχικές εμφανίσεις όλο και πιο ακραίων οργανώσεων από την Παλαιστινιακή πλευρά.

Δεν νομίζω ότι υπάρχει θέμα "συνωμοσίας" ή "σκοτεινών δυνάμεων" εδώ, που τάχα πυροδοτούν πότε το Ισραήλ και πότε τους Άραβες σε ακραίες επιλογές. Καταρχήν, μια τέτοια θεώρηση θα υπονοούσε αναπόφευκτα ότι Άραβες-Ισραηλινοί είναι ρομποτάκια που αντιδρούν προβλέψιμα σε συγκεκριμένα ερεθίσματα, ένα είδος σκυλιά του Pavlov.
Νομίζω ότι μάλλον, τα δυο συστήματα που συμμετέχουν στο σύστημα "μεσανατολικό ζήτημα", έχουν αναπτύξει μια συγκεκριμένη κοσμοαντίληψη, μέσα από την οποία, το μέλλον μπορεί να θεωρηθεί μόνο με την απειλή του άλλου εντός του. Έτσι, προσπαθούν στο εδώ και τώρα (και ποτέ βέβαια δεν βρίσκονται στο μέλλον - κανείς ποτέ δεν βρίσκεται εκεί), να εξαλείψουν την απειλή. Μ' αυτόν τον τρόπο, έχουν αναπτυχθεί και στις δυο πλευρές μηχανισμοί που αυτοαναπαράγονται, εξειδικευμένες διεργασίες που συνεχώς παράγουν και καταλύουν δομές, στο εσωτερικό των δυο πλευρών, με έναν στόχο: να αυξηθεί η δυνατότητα να προξενήσουν βλάβη στον άλλο.

Από την πλευρά του Ισραήλ, η διεργασία είναι εύκολη. Εξοπλίζεται συνέχεια, διασφαλίζει μια ευρεία διπλωματική υποστήριξη, ιδεολογικοποιεί το Ολοκαύτωμα και το εντάσσει σ' αυτή τη διεργασία, έχει το λαό του σε συνεχή κατάσταση επαγρύπνησης μέσα από την συνεχιζόμενη πολιτική των παράνομων εποικισμών.

Από τη πλευρά των Παλαιστινίων, τα πράγματα είναι δυσκολότερα. Εξοπλίζονται φτωχά και στη ζούλα, προσπαθούν να κερδίσουν διπλωματική υποστήριξη ως θύματα (με μικρή ανταπόκριση) και απαντούν στα F-16 με τις "έξυπνες βόμβες" των φτωχών: τους βομβιστές αυτοκτονίας. Οι τελευταίοι, προκαλούν ρίγη αποτροπιασμού στη Δύση (που ξεχνάει τον "ηρωικό" Ιουδαίο Σαμψών) και μειώνουν την υποστήριξη. Δεν υποστηρίζουμε ό,τι δεν καταλαβαίνουμε...

Είναι λοιπόν, ανάγκη να σπάσει αυτή η συμμετρική σχέση. Και - ένας τρόπος - θα ήταν να ενισχυθεί. Ακούγεται περίεργο, αλλά δεν είναι: τι θα συνέβαινε αν οι Παλαιστίνιοι είχαν τις ίδιες προσβάσεις σε όπλα όπως και το Ισραήλ;
Η πρώτη σκέψη είναι ότι, το Ισραήλ θα εξαφανιζόταν ταχύτατα. Οι "φανατικοί μουσουλμάνοι" θα έβρισκαν την ευκαιρία που ήθελαν και, τέλος το κράτος του Ισραήλ.

Σε μια δεύτερη σκέψη όμως, δεν είναι τόσο απλό: αν οι Παλαιστίνιοι ήταν "κανονικά" εξοπλισμένοι, θα υπήρχαν "φανατικοί μουσουλμάνοι"; Θα είχε επιχειρήσει το Ισραήλ την εξόντωση των στρατοπέδων προσφύγων στη Σάμπρα και τη Σατίλα, ή αυτό που τώρα κάνει στη Γάζα; Ή - θα είχε φτάσει το Ισραήλ στο σημείο να διανοείται τέτοιες "επιχειρήσεις";

Η λογική απάντηση είναι όχι. Η συμμετρική σχέση θα ισορροπούσε τότε, άσχημη μεν, γενικά αναίμακτη δε. Και όταν το οικονομικό κόστος γινόταν δυσβάστακτο, η σχέση θα άλλαζε.

Σκεφτείτε το παρακαλώ. Μπορεί κάλλιστα να κάνω λάθος. Αλλά, μέχρι τώρα, δεν έχω δει ούτε Έλληνες ούτε Τούρκους "βομβιστές αυτοκτονίας", ούτε στρατόπεδα προσφύγων, από 'δω ή από 'κει (τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια).

Υ.Γ. Δεν υπερασπίζομαι μιαν "ισορροπία τρόμου". Αλλά, όπως έχουν τα πράγματα πλέον (εδώ και 30 χρόνια), ή η διεθνής κοινότητα θα αναλάβει ένοπλα τη διατήρηση της ειρήνης της περιοχής και να υπάρξει αυτστηρό εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ, ή θα πρέπει το Ισραήλ να ξέρει ότι, οι επιθέσεις εναντίον των Παλαιστινίων και οι συνεχείς εποικισμοί θα έχουν μεγάλο κόστος για το ίδιο, από τους ίδιους του Παλαιστινίους.

2009

Πολλές φορές αναρωτήθηκα σε τι διαφέρουμε από τα ζώα.
Στην "διαδικασία παραγωγής νοήματος", λέει η θεωρία. Ε καλά, το λέω και 'γω και κάνω πως δεν βλέπω το κενό: και που ξέρω - αφού δεν είμαι γάτα - τι νόημα (μπορεί ίσως να) παράγει μια γάτα; Ούτως ή άλλως, είμαι καταδικασμένος να βλέπω τα πράγματα μονόπλευρα - σαν άνθρωπος.

Αλλά, πάμε με αυτή την υπόθεση. Υποθέτω τότε, ότι αυτό που με διακρίνει από τα ζώα, δεν είναι η γνώση. Και τα ζώα έχουν γνώση. Το βασικό, είναι η επίγνωση: το ότι ξέρω ότι έχω γνώση, η γνώση της γνώσης μου δηλαδή.

Και, βασική επίγνωση είναι αυτή της ανθρώπινης υπόστασής μου.
Ας μη το μακρύνω πρωτοχρονιάτικα: αυτό που θέλω να πω είναι ότι, η επίγνωση της υπόστασής μου, με οδηγεί να ταυτίζομαι με τους άλλους, είτε Παλαιστίνιοι, είτε μετανάστες, είτε οι γύρω μου, φίλοι μου, παιδιά μου και βεβαίως (πρωτίστως) η σύντροφός μου.

Κι είναι αυτή η συντροφικότητα, που εύχομαι να απλωθεί φέτος, από τις ΗΠΑ μέχρι την Παλαιστίνη και το Ισραήλ, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, την Κίνα, την Αφρική, τις φτωχογειτονιές όλου του κόσμου.

Αλλά και στο σπίτι κάθε ανθρώπου ξεχωριστά.

Συντροφευμένο 2009 σε όλους!


(η φωτό είναι δική μου, από το μετρό - προφανώς!)