Το τραγούδι στο πλοίο για την εξορία
Η κυρά - Μαρίτσα ήτανε γύρω στα 65-70 όταν της είχα πάρει εκείνη τη συνέντευξη, με αφορμή ένα αφιέρωμα στην 21η Απριλίου 1967.
Η ζωή της, μια συνεχής προσήλωση στην ανθρωπιά. Κομμουνίστρια, μέλος του ΚΚΕ αρχικά, της ΕΔΑ παράλληλα, από το 1968 του ΚΚΕ εσ. Εξορία, και μετά ξανά εξορία. Και, από το 1974, ξανά στη σκληρή δουλειά να στηρίξει τη κόρη της, που πολύ την είχε στερηθεί.
Τη μαζεύουν το ξημέρωμα της 21 του Απρίλη του 1967 και την οδηγούν με δεκάδες άλλους, στην Ασφάλεια της Μυτιλήνης. Μαζί κι ο άντρας της. Το παιδί, πέντε χρόνων, μένει μόνο του στο σπίτι - το αναλαμβάνουν οι γείτονες. Ούτε που φαντάζονταν για πόσο καιρό θα κράταγε το "έχε το νου σου στο παιδί μέχρι να γυρίσω".
Στην Ασφάλεια, ο διοικητής προσπαθεί να την "συνετίσει":
- Είσαι μέλος της ΕΔΑ;
- Ναι.
- Και γιατί;
- Εργάτρια είμαι, το συμφέρον μου είναι με την ΕΔΑ.
- Και δε μπορούσε η ΕΡΕ δηλαδή να προστατέψει το συμφέρον σου;
- Όχι.
-... Χμ, άμα σ' αφήσουμε να φύγεις, θα ξαναπάς στην ΕΔΑ;
- Υπάρχει ακόμα ΕΔΑ;
- Όχι!
- Ε, αφού δεν υπάρχει, πως θα πάω;
- Ε, άμα υπήρχε, θα ξαναπήγαινες;
- Άμα υπήρχε, ναι, θα ξαναπήγαινα.
- Πουτάνα!
Τη χαστουκίζει και κείνη πέφτει στο πάτωμα. Η κορούλα, που είχε πάει να την δει, τρέχει και την αγκαλιάζει κλαίγοντας.
- "Μεροπέλλι [Μερόπη], τρέχα σπίτι και κάψε τα χαρτιά που είναι πάνω απ' τη ντουλάπα και μη μιλήσεις σε κανένα", ψιθυρίζει στ' αυτί του παιδιού.
Η μικρή, γυρνάει σπίτι μόνη και τα καίει στην αυλή. Οι κατάλογοι με τα ονόματα όλων όσων είχαν προσφέρει οικονομική συνδρομή στην ΕΔΑ, εξαφανίζονται. Γυρίζει στη μάνα της και της λέει ότι "όλα εντάξει". Είναι η τελευταία τους συνάντηση για πολύ καιρό.
- "Ήρθαν φορτηγά να μας φορτώσουν. Ο Χρήστος [ο άντρας της] νόμιζε ότι μας πάνε για εκτέλεση. Βγήκε από τη γραμμή του και μπήκε στη δική μας, για να πεθάνουμε μαζί. Μας κατέβασαν στο λιμάνι. Ήτανε ένα μεγάλο μεταγωγικό που άνοιγε από μπροστά, μια μεγάλη μαύρη μπούκα. Μας χώσανε μέσα. Κατασκότεινα. Σκοντάψαμε πάνω σε ανθρώπους - αριστεροί όλοι - από Αλεξανδρούπολη και Λήμνο και Μυτιλήνη. Κατέβαινε το Αιγαίο και μας μάζευε όλους για τα Γιούρα, την Αλικαρνασσό, την Ικαριά.
Ατέλειωτες ώρες, στο σκοτάδι, ούτε νερό, ούτε φαΐ στο δρόμο για τα Γιούρα... Κι αφού δεν είχαμε τι να κάνουμε, τραγουδάγαμε".
Τη διακόπτω - θέλω να μάθω το τραγούδι. Νέος καθώς ήμουν, η φαντασία μου έπλαθε ήρωες πέρα από το ανθρώπινο, που πάνε στην εξορία τραγουδώντας αντάρτικα κι άλλα τέτοια επαναστατικά. Δεν είχα ακόμα χωνέψει την ομορφιά και το πολυδιάστατο της ανθρώπινης ψυχής.
- Ποιο τραγούδι λέγατε, θυμάσαι;
- Λέγαμε διάφορα, της εποχής τότε.
- Κάποιο συγκεκριμένο;
- Κάτσε να δεις, κάτσε.... Α, ναι! Αυτό:
Καλή σου ώρα κυρά-Μαρίτσα όπου βρίσκεσαι. Το Μεροπέλλι έχει φυλάξει τη ραπτομηχανή σου, στολισμένη με λουλούδια.
Η ζωή της, μια συνεχής προσήλωση στην ανθρωπιά. Κομμουνίστρια, μέλος του ΚΚΕ αρχικά, της ΕΔΑ παράλληλα, από το 1968 του ΚΚΕ εσ. Εξορία, και μετά ξανά εξορία. Και, από το 1974, ξανά στη σκληρή δουλειά να στηρίξει τη κόρη της, που πολύ την είχε στερηθεί.
Τη μαζεύουν το ξημέρωμα της 21 του Απρίλη του 1967 και την οδηγούν με δεκάδες άλλους, στην Ασφάλεια της Μυτιλήνης. Μαζί κι ο άντρας της. Το παιδί, πέντε χρόνων, μένει μόνο του στο σπίτι - το αναλαμβάνουν οι γείτονες. Ούτε που φαντάζονταν για πόσο καιρό θα κράταγε το "έχε το νου σου στο παιδί μέχρι να γυρίσω".
Στην Ασφάλεια, ο διοικητής προσπαθεί να την "συνετίσει":
- Είσαι μέλος της ΕΔΑ;
- Ναι.
- Και γιατί;
- Εργάτρια είμαι, το συμφέρον μου είναι με την ΕΔΑ.
- Και δε μπορούσε η ΕΡΕ δηλαδή να προστατέψει το συμφέρον σου;
- Όχι.
-... Χμ, άμα σ' αφήσουμε να φύγεις, θα ξαναπάς στην ΕΔΑ;
- Υπάρχει ακόμα ΕΔΑ;
- Όχι!
- Ε, αφού δεν υπάρχει, πως θα πάω;
- Ε, άμα υπήρχε, θα ξαναπήγαινες;
- Άμα υπήρχε, ναι, θα ξαναπήγαινα.
- Πουτάνα!
Τη χαστουκίζει και κείνη πέφτει στο πάτωμα. Η κορούλα, που είχε πάει να την δει, τρέχει και την αγκαλιάζει κλαίγοντας.
- "Μεροπέλλι [Μερόπη], τρέχα σπίτι και κάψε τα χαρτιά που είναι πάνω απ' τη ντουλάπα και μη μιλήσεις σε κανένα", ψιθυρίζει στ' αυτί του παιδιού.
Η μικρή, γυρνάει σπίτι μόνη και τα καίει στην αυλή. Οι κατάλογοι με τα ονόματα όλων όσων είχαν προσφέρει οικονομική συνδρομή στην ΕΔΑ, εξαφανίζονται. Γυρίζει στη μάνα της και της λέει ότι "όλα εντάξει". Είναι η τελευταία τους συνάντηση για πολύ καιρό.
- "Ήρθαν φορτηγά να μας φορτώσουν. Ο Χρήστος [ο άντρας της] νόμιζε ότι μας πάνε για εκτέλεση. Βγήκε από τη γραμμή του και μπήκε στη δική μας, για να πεθάνουμε μαζί. Μας κατέβασαν στο λιμάνι. Ήτανε ένα μεγάλο μεταγωγικό που άνοιγε από μπροστά, μια μεγάλη μαύρη μπούκα. Μας χώσανε μέσα. Κατασκότεινα. Σκοντάψαμε πάνω σε ανθρώπους - αριστεροί όλοι - από Αλεξανδρούπολη και Λήμνο και Μυτιλήνη. Κατέβαινε το Αιγαίο και μας μάζευε όλους για τα Γιούρα, την Αλικαρνασσό, την Ικαριά.
Ατέλειωτες ώρες, στο σκοτάδι, ούτε νερό, ούτε φαΐ στο δρόμο για τα Γιούρα... Κι αφού δεν είχαμε τι να κάνουμε, τραγουδάγαμε".
Τη διακόπτω - θέλω να μάθω το τραγούδι. Νέος καθώς ήμουν, η φαντασία μου έπλαθε ήρωες πέρα από το ανθρώπινο, που πάνε στην εξορία τραγουδώντας αντάρτικα κι άλλα τέτοια επαναστατικά. Δεν είχα ακόμα χωνέψει την ομορφιά και το πολυδιάστατο της ανθρώπινης ψυχής.
- Ποιο τραγούδι λέγατε, θυμάσαι;
- Λέγαμε διάφορα, της εποχής τότε.
- Κάποιο συγκεκριμένο;
- Κάτσε να δεις, κάτσε.... Α, ναι! Αυτό:
Καλή σου ώρα κυρά-Μαρίτσα όπου βρίσκεσαι. Το Μεροπέλλι έχει φυλάξει τη ραπτομηχανή σου, στολισμένη με λουλούδια.
Σχόλια