Αν η Χαμάς είχε F-16...

Οι σχέσεις, μπορούν γενικά να μοιραστούν σε δυο κατηγορίες: συμμετρικές και συμπληρωματικές.

Συμμετρική σχέση: τραβάω μαχαίρι - ψάχνεις για όπλο.
Συμπληρωματική σχέση: τραβάω μαχαίρι - ψάχνεις για πανοπλία.

Σχέσεις του ενός ή του άλλου τύπου, μπορούν να εντοπιστούν παντού γύρω μας. Και δεν υπάρχει κάποια εγγύηση ότι οι σχέσεις παγιώνονται στον ένα από του δυο τύπους. Για παράδειγμα, μια ερωτική σχέση μπορεί να είναι συμμετρική, κι όταν ο ένας από δυο παραπατάει και βάζει τη σχέση σε κίνδυνο με οποιονδήποτε τρόπο, ο άλλος μπορεί να λειτουργήσει συμμετρικά ή συμπληρωματικά, ανάλογα με τη στιγμή και το νόημα που ο ίδιος παράγει.
Τέτοιες ευέλικτες σχέσεις, χαρακτηρίζονται συνήθως "ισότιμες και λειτουργικές".

Αλλά η λέξη "σχέση" (όταν σηματοδοτεί μια δομή) αναπόδραστα υπονοεί μιαν ιστορία. Υπονοεί τη μνήμη: τη μνήμη του ενός, τη μνήμη του άλλου, τη μνήμη της δυάδας απέναντι στο περιβάλλον της. Έτσι, αν ο ένας από τους δυο αποφασίσει να αντιδράσει με τον τρόπο x απέναντι στον άλλο, σημαίνει ότι υπάρχει ένα παρελθόν (μνήμη), που τον ωθεί προς τα εκεί.
Το αν το παρελθόν αυτό είναι "πραγματικό" ή αν ερμηνεύεται "σωστά", μικρή σημασία έχει: "if people define situations as real, then they are real at their consequences" (το θεώρημα του Thomas).

Στην περίπτωση Ισραήλ/Παλαιστίνιοι, η σχέση φαίνεται να είναι συμμετρική καταρχήν. Και οι δυο πλευρές, επιδιώκουν την δημιουργία πληγμάτων η μια στην άλλη, σε έναν συνεχή κύκλο αναπαραγωγής του ίδιου προτύπου (pattern). Κι έτσι η σχέση αυτή αυτοαναπαράγεται με μια βαθιά συντηρητική ποιότητα. Οι πάντες κάνουν τα πάντα για να μην σπάσει ο κύκλος της αυτοαναπαραγωγής.
Κάθε φορά που μια από τις δυο πλευρές τείνει προς την μετριοπάθεια, τότε τα λεγόμενα "ακραία στοιχεία" φαίνεται να επικρατούν στην άλλη πλευρά. Εκδήλωση αυτού του φαινομένου, ήταν η δολοφονία του Yitzhak Rabin από "φανατικούς σιωνιστές". Το ίδιο είναι και οι διαδοχικές εμφανίσεις όλο και πιο ακραίων οργανώσεων από την Παλαιστινιακή πλευρά.

Δεν νομίζω ότι υπάρχει θέμα "συνωμοσίας" ή "σκοτεινών δυνάμεων" εδώ, που τάχα πυροδοτούν πότε το Ισραήλ και πότε τους Άραβες σε ακραίες επιλογές. Καταρχήν, μια τέτοια θεώρηση θα υπονοούσε αναπόφευκτα ότι Άραβες-Ισραηλινοί είναι ρομποτάκια που αντιδρούν προβλέψιμα σε συγκεκριμένα ερεθίσματα, ένα είδος σκυλιά του Pavlov.
Νομίζω ότι μάλλον, τα δυο συστήματα που συμμετέχουν στο σύστημα "μεσανατολικό ζήτημα", έχουν αναπτύξει μια συγκεκριμένη κοσμοαντίληψη, μέσα από την οποία, το μέλλον μπορεί να θεωρηθεί μόνο με την απειλή του άλλου εντός του. Έτσι, προσπαθούν στο εδώ και τώρα (και ποτέ βέβαια δεν βρίσκονται στο μέλλον - κανείς ποτέ δεν βρίσκεται εκεί), να εξαλείψουν την απειλή. Μ' αυτόν τον τρόπο, έχουν αναπτυχθεί και στις δυο πλευρές μηχανισμοί που αυτοαναπαράγονται, εξειδικευμένες διεργασίες που συνεχώς παράγουν και καταλύουν δομές, στο εσωτερικό των δυο πλευρών, με έναν στόχο: να αυξηθεί η δυνατότητα να προξενήσουν βλάβη στον άλλο.

Από την πλευρά του Ισραήλ, η διεργασία είναι εύκολη. Εξοπλίζεται συνέχεια, διασφαλίζει μια ευρεία διπλωματική υποστήριξη, ιδεολογικοποιεί το Ολοκαύτωμα και το εντάσσει σ' αυτή τη διεργασία, έχει το λαό του σε συνεχή κατάσταση επαγρύπνησης μέσα από την συνεχιζόμενη πολιτική των παράνομων εποικισμών.

Από τη πλευρά των Παλαιστινίων, τα πράγματα είναι δυσκολότερα. Εξοπλίζονται φτωχά και στη ζούλα, προσπαθούν να κερδίσουν διπλωματική υποστήριξη ως θύματα (με μικρή ανταπόκριση) και απαντούν στα F-16 με τις "έξυπνες βόμβες" των φτωχών: τους βομβιστές αυτοκτονίας. Οι τελευταίοι, προκαλούν ρίγη αποτροπιασμού στη Δύση (που ξεχνάει τον "ηρωικό" Ιουδαίο Σαμψών) και μειώνουν την υποστήριξη. Δεν υποστηρίζουμε ό,τι δεν καταλαβαίνουμε...

Είναι λοιπόν, ανάγκη να σπάσει αυτή η συμμετρική σχέση. Και - ένας τρόπος - θα ήταν να ενισχυθεί. Ακούγεται περίεργο, αλλά δεν είναι: τι θα συνέβαινε αν οι Παλαιστίνιοι είχαν τις ίδιες προσβάσεις σε όπλα όπως και το Ισραήλ;
Η πρώτη σκέψη είναι ότι, το Ισραήλ θα εξαφανιζόταν ταχύτατα. Οι "φανατικοί μουσουλμάνοι" θα έβρισκαν την ευκαιρία που ήθελαν και, τέλος το κράτος του Ισραήλ.

Σε μια δεύτερη σκέψη όμως, δεν είναι τόσο απλό: αν οι Παλαιστίνιοι ήταν "κανονικά" εξοπλισμένοι, θα υπήρχαν "φανατικοί μουσουλμάνοι"; Θα είχε επιχειρήσει το Ισραήλ την εξόντωση των στρατοπέδων προσφύγων στη Σάμπρα και τη Σατίλα, ή αυτό που τώρα κάνει στη Γάζα; Ή - θα είχε φτάσει το Ισραήλ στο σημείο να διανοείται τέτοιες "επιχειρήσεις";

Η λογική απάντηση είναι όχι. Η συμμετρική σχέση θα ισορροπούσε τότε, άσχημη μεν, γενικά αναίμακτη δε. Και όταν το οικονομικό κόστος γινόταν δυσβάστακτο, η σχέση θα άλλαζε.

Σκεφτείτε το παρακαλώ. Μπορεί κάλλιστα να κάνω λάθος. Αλλά, μέχρι τώρα, δεν έχω δει ούτε Έλληνες ούτε Τούρκους "βομβιστές αυτοκτονίας", ούτε στρατόπεδα προσφύγων, από 'δω ή από 'κει (τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια).

Υ.Γ. Δεν υπερασπίζομαι μιαν "ισορροπία τρόμου". Αλλά, όπως έχουν τα πράγματα πλέον (εδώ και 30 χρόνια), ή η διεθνής κοινότητα θα αναλάβει ένοπλα τη διατήρηση της ειρήνης της περιοχής και να υπάρξει αυτστηρό εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ, ή θα πρέπει το Ισραήλ να ξέρει ότι, οι επιθέσεις εναντίον των Παλαιστινίων και οι συνεχείς εποικισμοί θα έχουν μεγάλο κόστος για το ίδιο, από τους ίδιους του Παλαιστινίους.

Σχόλια

Ο χρήστης rosie είπε…
Αυτά που λέτε, είναι πολύ λογικά. Κι εμένα το μόνο που μου έρχεται στο μυαλό για να τσιγκλήσω τη λογική σας, είναι: Αν γίνουν έτσι, πως θα ζήσουν (και οι μεν και δε) χωρίς βαρβάρους;;;;;;
Ο χρήστης athanasia είπε…
Νομίζω ότι βομβιστές αυτοκτονίας υπάρχουν όχι μόνον λόγω της διαφοράς όπλων και ισχύος, αλλά και λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο Παλαιστινιακός πληθυσμός.

Αν η ζωή είναι πολύ δύσκολη κι ελπίδα δεν φαίνεται, η αυτοκτονία είναι λιγότερο δύσκολη απόφαση, ιδίως αν μοιάζει να βοηθάει το γενικό καλό...
Ο χρήστης heinz είπε…
@rosie

Α, τα συστήματα πάντα βρίσκουν κάτι να κάνουν -ή διαλύονται... Όπως Γερμανία - Γαλλία π.χ., πότε αγκαλιές, πότε γκρίνιες, αλλά γενικά μαζί.

Μη μου μιλάς όμως στον πληθυντικό - απ' ό,τι καταλαβαίνω, σε περνάω 6 χρόνια (μόλις!) ;-)
Ο χρήστης heinz είπε…
@athanasia

Βεβαίως! Αλλά κι η κατάσταση που έχει βρεθεί ο παλαιστινιακός λαός είναι απόρροια της πρακτικής αδυναμίας του να ανταποκριθεί στην επιθετική/επεκτατική συμπεριφορά του Ισραήλ - έτσι 'γίναν όλοι πρόσφυγες...
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
To κράτος του Ισραήλ γεννήθηκε πάνω στο τίποτα με απόφαση της διεθνούς κοινότητας. Αυτή είναι τώρα συνεπεύθυνη για τις αναίτιες σφαγές. Ή θα κινηθεί για την επιστροφή του Ισαραήλ στα αρχικά σύνορα που του έδωσε, ή θα έχουμε γιγάντωση της διεθνούς τρομοκρταίας δίδυμοι πύργοι κλπ... Δε νομίζω οι φανατικοί μουσουλμάνοι (και όχι μόνο) για πολύ να αφήσουν αναπάντητη τέτοια καταστροφή και κατάφωρη αδικία..
Ο χρήστης Lili Niorki είπε…
Γενικά μας έχω συχαθεί "στο ίδιο έργο θεατές" να ανταλλάσουμε την οργή μας.
Ψάχνω να βρω αυτούς που προσπαθούν να γράψουν αλλιώς το σενάριο, όπως

http://www.thenation.com/doc/20090126/klein

και όπως

http://www.prospectsforpeace.com/
Ο χρήστης divein είπε…
Καλωσορισες φιλε !!!
Επανηλθες μετα απο πολυ καιρο βλεπω. Ασκησεις επι χαρτου,θεωρητικα ειναι σωστο...

"..Και όταν το οικονομικό κόστος γινόταν δυσβάστακτο, η σχέση θα άλλαζε..."

Ποσο δυσβασταχτο; Βλεπεις κανενα μελλον σε μας με την Τουρκια;
Ο χρήστης heinz είπε…
Ο/Η alone είπε...
...Ποσο δυσβασταχτο; Βλεπεις κανενα μελλον σε μας με την Τουρκια;

Η Τουρκία έχει δρόμο να κάνει, αλλά πιστεύω (απλώς πιστεύω...) ότι σταδιακά οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα βελτιωθούν. Κρίσιμο εδώ, είναι το θέμα της Κύπρου.
Ο χρήστης Νεκτάριος Μουμουτζής είπε…
Η ανάλυση θα μπορούσε να γίνει ρεαλιστικότερη, νομίζω, αν λαμβάνονταν υπόψη το γεγονός ότι το Ισραήλ δεν έχει μόνο F-16 αλλά και πυρηνικά όπλα...

Σε σχέση με το σχήμα συμμετρική-συπληρωματική σχέση, που αποτελεί τη βάση των συλλογισμών σου, νομίζω ότι μπορεί να γίνει πολύ πιο πλούσιο σε απόκτηση νεάς διαίσθησης αν τεθεί υπό το πρίσμα του όρου "αποτροπή" που χρησιμοποιείται σε αναλύσεις στρατηγικής. Μιλούμε πάντα για περιπτώσεις ανταγωνισμών και όχι συνεργασίας...

Για μια ανάλυση του όρου "αποτροπή" και παρουσίαση της εφαρμογής του στα ελληνοτουρικά, που κι εσύ τα αναφέρεις, θα πρότεινα το βιβλίο του Χρύσανθου Λαζαρίδη "Αναζητώντας Στρατηγική στην Εξωτερική μας Πολιτική" το οποίο συνιστώ και σε όσους από τους αναγνώστες σου ενδιαφέρονται.

Θα πρότεινα μάλιστα ως "κατ' οίκον εργασία" σε όλους μας να εφαρμόσουμε τα αναλυτικά σχήματα που εκτίθενται στο βιβλίο αυτό στην περίπτωση του ζεύγους Ισραήλ-Παλαιστίνης.

Οφείλουμε, ωστόσο, να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι το ζεύγος Ισραήλ-Παλαιστίνη εντάσσεται στην τριγωνική σχέση Χριστιανική Δύση-Ισραήλ-Ισλαμική Ανατολή. Συνεπώς, η ποιότητα της ανάλυσης του ζεύγους Ισραήλ-Παλαιστίνη, κρίνεται από την ικανότητά της να μας προσφέρει νέες διαισθήσεις στην ανάλυση της ευρύτερης τριγωνικής σχέσης η δράση της οποίας εντοπίζεται και στα πρόσφατα γεγονότα.

Ανάλογη είναι και η τριάδα Χριστιανική Δύση-Ελλάδα-Ορθόδοξη Ανατολή εντός της οποίας μπορεί κανείς να δει το ζεύγος Ελλάδα-Τουρκία από συστάσεως Ελληνικού Κράτους. Για το τελευταίο αυτό ζήτημα θα συνιστούσα ανεπιφύλακτα τις σχετικές αναλύσεις του Νεοκλή Σαρρή.

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Υποστράτηγος ε.α. Ράμπο

Ο Λάζαρος

Συνδιαμορφώνοντας την κοινωνία που οραματιζόμαστε